Pomoc ze statystyki nie będzie Ci potrzebna gdy obejrzysz ten tutorial
Oczywiście mam na myśli pomoc w zakresie poprawnego zapisu wyników jednoczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) z jedną zmienną niezależną i jedną zmienną zależną. Statystyka jest dziedziną dosyć rozbudowaną i ten tutorial nie rozwiązuje wszystkich problemów statystycznego uniwersum.
Jesteś dyplomowanym psychologiem? A może już niedługo będziesz? Jeśli tak, to wiesz, że w psychologii i chyba wszystkich naukach społecznych to jak opisujemy wyniki reguluje właśnie standard APA. Dla studentów jest to najczęściej przekleństwo albo przynajmniej skrót wywołujący nudności lub chwilową utracę orientacji w czasoprzestrzeni. Rozumiem to, ale uwierzcie, że takie narzucone standardy sprawiają, że lepiej czyta się artykuły naukowe z doniesieniami innych badaczy, którzy pracują w interesującym nas nurcie i chcą przekazać coś niezwykle ciekawego. O ile mi wiadomo to w innych dziedzinach nauki nie kładzie się tak dużego nacisku na ujednolicenie standardów zapisu wyników analiz statystycznych. Dlatego raz obserwuję w naukach o zarządzaniu lub naukach medycznych zapis wyniku w postaci t21=3,14, p>0,05 by za chwilę w innym miejscu w tej samej dziedzinie zobaczyć zapis t = 3,14, df = 21, p = 0,352. Dlatego chyba pomoc ze statystyki jest udzielana przez nas kilkanaście razy dziennie. Oczywiście, jeden i drugi zapis mówi o tym samym niosąc ze sobą informacje, które mnie interesują i są potwierdzeniem tego co autor napisał 2-3 zdania wcześniej, ale to nie powinno tak wyglądać. Dosyć jednak o tym. Standardowi APA poświęcę kiedyś osobny wpis. Właściwe analizy statystyczne to nie wszystko. Tak jak umiejętność pisania nie sprawia, że na pewno napiszemy dobrą dyskusję wyników. Niech po prostu ta dewiza przyświeca Wam jako naukowcom.
Pamiętaj, że profesjonalne opracowanie statystyczne musi iść w parze z profesjonalnym przedstawieniem wyników w formie zwięzłego, klarownego opisu, który będzie zawierał w sobie wszystkie niezbędne informacje dotyczące wykorzystanych metod statystycznej analizy danych. Z uwagi na to, że ostatnimi czasy bardzo popularna (i słusznie) staje się metaanaliza badań naukowych to dostarczonych informacji powinno być trochę więcej niż mniej. Zapis wyników przeprowadzonego testu jest poniekąd dowodem matematycznym Twoich wypowiedzi, twierdzeń. Powinien pomóc innym badaczom na łatwe i precyzyjne porównanie Twoich doniesień z doniesieniami wszystkich innych autorów, którzy przeprowadzali np. podobne badanie, ale w innych krajach lub w innym czasie. Jednoczynnikowa analiza wariancji, czyli w skrócie ANOVA, jest testem bardzo popularnym i często wykorzystywanym. W przeciwieństwie do testu t Studenta dla prób niezależnych nie ogranicza się jedynie do porównania między sobą 2grup, 3 grup czy 18 grup. Można przy jej użyciu porównać tyle grup ile się chce. Dlatego też postanowiłem nagrać ten tutorial. Chcę żeby opis wyników wyniósł Wasze projekty badawcze na wyżyny. Naprawdę, dobrze opisane wyniki mogą się do tego przyczynić o wiele wiele bardziej niż to co niestety jest np. kluczem do sukcesu zdaniem wielu promotorów – liczba stron pracy dyplomowej. Ponadto jeśli będziecie potrafili zapisać wyniki ANOVA w taki sposób jaki prezentuję, to wzorcowo opiszecie też wyniki testu t Studenta dla prób niezależnych. Robi się to niemal identycznie. Pamiętaj jednak, że tak jak w przypadku analizy statystycznej nie ma jednego, słusznego, najlepszego wyjścia (np. doboru testu statystycznego), przy którym wszystkie inne są beznadziejnie głupie tak samo nie ma jednego, słusznego i bezwzględnie teraz i na zawsze doskonałego opisu wyników. Pomijając układ treści, składnię zdań i ich liczbę, sam zapis wyniku analizy statystycznej może być różnoraki i nadal bardzo poprawny. Na przykład poniższe zapisy są praktycznie tak samo dobre choć różnią się między sobą UWAGA: poniżej w 2 przypadkach powinno być napisane Welch zamiast Welsch – sorry za błąd.
…a takich kombinacji mogłoby być jeszcze kilka. Dwa ostatnie zapisy są zgodne z anglojęzycznym standardem. W tym języku miejsca dziesiętne i setne od pełnych wartości oddziela się bowiem kropką a nie przecinkiem. Wtedy najczęściej też nie piszemy zera przed kropką. Sami zobaczycie, że im dalej w “statystyczny las” tym więcej będzie wieloznaczności i niedomówień. Znając je i mając poparcie w literaturze będziecie niepokonani. Statystyka stosowana w badaniach naukowych to pewnego rodzaju sztuka. Często sztuka wyboru. Życzę udanego seansu.
