Rzetelność (psychometria)
Rzetelność w psychometrii – stopień w jakim test psychometryczny dostarcza spójnych i stabilnych wyników. Wraz z trafnością jest to to kluczowa cech testów psychologicznych (tutaj znajdziesz nasze omówienie definicji rzetelności i trafności w formie video).
Test rzetelny to taki który dostarcza powtarzalnych rezultatów, gdy przeprowadzany jest przez różnych badawczy, w różnych warunkach i na różnych grupach osób oraz kiedy wykonywany jest wielokrotnie na tej samej próbie w różnych odstępach czasu.
Istnieje kilka rodzajów rzetelności:
- Stabilność bezwzględna (test-retest) – sprawdzana poprzez przeprowadzenie tego samego testu na tej samej grupie osób w dwóch różnych momentach czasowych. Umożliwia ocenę stabilności wyników testu w czasie poprzez analizę ich korelacji. Warto pamiętać, że w zależności od rodzaju zmiennej (cecha lub stan) spodziewamy się tutaj wyników albo o silnym efekcie i istotnym lub o słabym i nieistotnym. Zwykle za standard dla pomiaru konstruktów o charakterze cechy (względnie stałych) to r ≥ 0,50 po rocznym odstępie czasu.
- Dwukrotny pomiar bez przerwy – jest to również metoda oparta o test-retest, jednakże tutaj kwestionariusz wypełniany jest dwukrotnie po krótkiej przerwie. Celem analizy jest tutaj ocena wpływu czynników zakłócających na wyniki badanych. Im silniejsza korelacja, tym mniejszy wpływ czynników zakłócających.
- Rzetelność wewnętrzna – dotyczy spójności wyników uzyskanych na różnych częściach testu. Może być mierzona za pomocą współczynnika alfa Cronbacha, który określa, w jaki stopniu poszczególne itemy testu są ze sobą powiązane. Jest to jedyny rodzaj rzetelności, który określa się w każdym badaniu wykorzystujący dany test.
- Metoda równoległych form – polega na porównaniu wyników dwóch wersji tego samego testu, mierzących ten sam konstrukt, wykonywanego w krótkim odstępie czasu w tej samej próbie. Ich wyniki porównuje się następnie np. z użyciem testu t Studenta dla pomiarów zależnych. Ten rodzaj rzetelności wymaga jednak wcześniejszego potwierdzenia równoważności tych kwestionariuszy, czyli potwierdzenia: równości średnich, równości odchyleń standardowych, równości rzetelności wewnętrznej, identycznej trafności.
- Metoda zgodności połówkowej – zbliżone do metody form równoległych i rzetelności wewnętrznej, jednakże tutaj osoba badana wypełnia kwestionariusz raz, a następnie z wykorzystaniem np. testu Spearmana-Browna, korelujemy ze sobą dwie połówki naszego kwestionariusza – dzielone najczęściej metodą parzyste pozycje vs. nieparzyste. Metoda ta jest niepolecana przy krótkich kwestionariuszach.
Podsumowując, ocena rzetelności tworzonego narzędzia w psychometrii jest niezbędnym elementem testowania jego jakości. Kwestionariusze wykazujące słabą stabilność bezwzględną, mimo odmiennych założeń teoretycznych, lub uzyskujące mało stabilną strukturę wewnętrzną są automatycznie odrzucane w środowisku naukowym z uwagi na możliwość występowania licznych czynników zakłócających w trakcie badania podczas wykorzystywania takiego narzędzia.
