Słownik

Test t Studenta dla prób zależnych

Test t Studenta dla prób zależnych podobnie jak inne pozostałe testy t porównuje 2 średnie. Tak jak w przypadku testu t dla prób niezależnych porównywano dwie średnie pochodzące z dwóch niezależnych grup, tak w przypadku testu t dla prób zależnych dwie porównywane średnie pochodzą z jednej grupy, której wyniki mierzyliśmy dwa razy.

W przypadku schematu dla prób zależnych nadal mamy do czynienia z jedną zmienną niezależną (na 2 poziomach) oraz zmienną zależną (ilościową). Różnica w porównaniu do testu dla prób niezależnych jest właśnie taka, że cały czas badamy te same osoby (najczęściej przed i po manipulacji eksperymentalnej).

Wielkim plusem takiego układu jest łatwa do zdiagnozowania i wyeliminowania zmienność wewnątrzgrupowa. Jak już wspominaliśmy w przypadku testu t dla prób niezależnych wariancja wewnątrzgrupowa (czyli zmienność wyników w jednej grupie) może różnić się znacznie od wariancji wewnątrzgrupowej w drugiej grupie. Sprawdzi do dla nas test Levene’a. W schemacie dla prób zależnych test Levene’a nie jest wykonywany ponieważ nie może być mowy o różnych wariancjach między grupami – przecież mamy tylko jedną grupę a nie dwie. Po prostu mierzyliśmy ją dwa razy. W teście t Studenta dla prób zależnych mierzymy “czyste” różnice między jednym a drugim wynikiem. Nie musimy przejmować się różnicami w zmienności wewnątrzgrupowej jednej i drugiej grupy ponieważ jej nie ma. Cały czas wyniki pochodzą od grupy tych samych badanych. Dlatego też porównując test t dla prób zależnych do testu t dla prób niezależnych możemy powiedzieć, że ten pierwszy daje lepsze wyniki gdyż jest bardziej czuły.

Pamiętajcie jednak, że test t Studenta dla prób zależnych należy do rodziny testów parametrycznych dlatego ważne jest aby spełnione było założenie o normalności rozkładu zmiennej zależnej w pierwszym i drugim pomiarze (choć w jednym z naszych wpisów na blogu udowadniamy, że to nie do końca prawda 🙂

Test ten posiada również kilka minusów. Jednym z nich jest występowanie efektu wprawy lub efektu zmęczenia. Jeśli na przykład badamy siłę uścisku przed wypiciem 100ml kawy i po kilku minutach siłę uścisku po wypiciu 100ml kawy to może okazać się, że pomimo energetyzującego (czy może zwiększającego siłę człowieka) wpływu tego napoju wyniki w drugim pomiarze będą niższe lub nieistotnie różne od wyników w drugim pomiarze. Możliwe, że kawa działa na nas, dzięki czemu mamy silniejszy uścisk, ale z uwagi na siłowy pomiar minuta po minucie ręce badanych się zmęczyły co trochę ów uścisk osłabiło.

* ZOBACZ JAK W PRAKTYCE PRZEPROWADZIĆ TEST T STUDENTA DLA PRÓB ZALEŻNYCH!